Znaki nawigacyjne

Żegluga po pełnym morzu niesie z sobą inne niebezpieczeństwa niż żegluga przybrzeżna i śródlądowa. Pływając z dala od brzegów możemy obawiać się sztormów, nagłych zmian pogody, mgieł lub kolizji z innym statkiem. Na wodach płytkich największym zagrożeniem są mielizny, rafy, skały podwodne, ławice oraz wraki i wysypiska.

Niebezpieczeństwa nawigacyjne możemy podzielić na naturalne i sztuczne. Mielizny to płytkie, stałe miejsca jeśli chodzi o głębokość i położenie. Płytkie miejsca, zmieniające swoje położenie i głębokość, tworzące się z iłu, piasku, mułu lub żwiru nazywamy ławicami. Do najgroźniejszych ławic możemy zaliczyć płycizny pojawiające się przy ujściach rzek – na skutek działania prądu zmieniają swoje położenie i głębokość nawet w ciągu doby. Ich położenie jest nieprzewidywalne dlatego należy zwracać na nie szczególną uwagę. Do groźnych niebezpieczeństw nawigacyjnych zaliczamy również rafy i skały podwodne. Sztuczne niebezpieczeństwa nawigacyjne to wraki i wysypiska. Do niebezpieczeństw zaliczamy również inne przeszkody, które mogą spowodować kolizję. Na płyciźnie możemy napotkać bardzo wiele niebezpieczeństw – bezpieczna żegluga byłaby niemożliwa bez oznaczania takich miejsc.

Znaki stawiane w celu poprawienia bezpieczeństwa żeglugi nazywamy znakami nawigacyjnymi. Wyznaczony bezpieczny obszar dla żeglugi to tor wodny. Linia biegnąca środkiem toru wodnego to oś toru wodnego. Znaki nawigacyjne umieszcza się zawsze w ściśle określonym miejscu na lądzie lub dnie morskim, albo zakotwicza się je jeśli są to znaki pływające. Wszystkie znaki nawigacyjne są dokładnie naniesione na mapy morskie, dokładnie opisane w locjach i spisach świateł. Znaki różnią się między sobą kształtem, kolorem, napisem, numerem lub znakiem szczytowym. Znaki ważne dla bezpieczeństwa żeglugi wyposaża się również w specjalne oświetlenie, sygnały akustyczne i radiowe, zwane sygnałami mgłowymi.

Podstawowymi i najpewniejszymi znakami nawigacyjnymi są znaki stałe. Są one umieszczone na lądzie lub dnie morskim – ich pozycja jest zawsze stała. Do znaków stałych możemy zaliczyć: latarnie morskie, stawy, pale, tyki i inne charakterystyczne budowle widziane od strony morza typu kominy fabryczne, kościoły itd. latarnie morskie są wysokimi budowlami umieszczonymi w taki sposób, aby ich widzialność była jak największa. Wszystkie latarnie wyposażone są w specjalne światło, wiele z nich dodatkowo w sygnały akustyczne i radiowe, często są również pomalowane odpowiednimi kolorami. Stawy są konstrukcjami ze stali, betonu lub drewna ustawiany,mi na lądzie lub płytkich wodach. Ważne stawy są malowane odpowiednimi kolorami i niekiedy wyposażane w specjalne światło. Najprostszymi znakami stałymi są tyki i pale. Są to konstrukcje złożone z kilku wbitych w dno drewnianych słupów.

Dość szeroko stosowane są również znaki pływające. Są one kotwiczone w odpowiednich miejscach, część z nich zimą zdejmuje się lub wymienia na tzw. znaki zimowe. Do znaków pływających możemy zaliczyć: latarniowce, pławy i wiechy. Latarniowce to specjalne statki zakotwiczone na martwych kotwicach. Spełniają one rolę latarni morskich, są wyposażone w specjalne światło, sygnały mgłowe i radiowe. Najliczniejszą grupą pływających znaków nawigacyjnych są pławy. Są to stalowe konstrukcje w kształcie brył geometrycznych: walcowe, stożkowe, kolumienkowe, drążkowe i kuliste. Pławy stawia się w celu wyznaczenia początku i końca toru wodnego, wyznaczenia granic toru wodnego, oznakowania mielizn, kamieni, skał, wraków oraz obszarów wydzielonych spod prawa swobodnej żeglugi. Większość pław wyposażana jest w światło identyfikacyjne, z reguły są pomalowane na różne kolory, posiadają również odpowiednie napisy lub cyfry. w niektórych miejscach zamiast pław są stosowane wiechy. Są to zakotwiczone pionowo stojące żerdzie, pomalowane w odpowiedni sposób i wyposażone w znak szczytowy, światło i często reflektor radarowy.

Światła umieszczane na znakach nawigacyjnych są podstawą bezpiecznej żeglugi. Znajomość i szybka identyfikacja znaków nawigacyjnych i świateł jest dla każdego żeglarza wiedzą podstawowa i nieodzowną.