Jednostki miar stosowane w nawigacji

W nawigacji stosujemy inne jednostki miar niż te używane na lądzie. Należą do nich: długość (odległość, wysokość, głębokość), prędkość i częściowo kąt (kierunek).

Podstawową jednostką odległości używaną w nawigacji jest mila morska. Jedna mila morska jest równa długości jednej minuty koła wielkiego i wynosi 1852 m. Dziesiętną częścią mili jest kabel (kbl) – 1 kbl = 185,2 m. W nawigacji stosujemy również angielskie miary długości: 1 stopa = 0,3048 m, oraz 1 sążeń = 6 stóp = 1,8288 m. W sążniach i stopach określamy głębokość, a w stopach wysokość. Oczywiście niezależnie od miar angielskich w użyciu są również miary metryczne. Prędkość na morzu wyznaczamy w węzłach.

Prędkość jednego węzła to prędkość statku przemierzającego odległość jednej mili morskiej w czasie jednej godziny (1 węzeł = 1 Mm/h).

Kierunek na morzu to linia prosta przebiegająca przez punkt, w którym znajduje się obserwator i punkt, w jakim statek zmierza, lub punk obserwacji. Kierunek określamy przy pomocy kata, jaki dzieli go od innego kierunku uznanego za kierunek odniesienia. Najczęściej jest to północna część linii N-S, czyli stycznej do południka w miejscu obserwującego. Kierunek na morzu wyznaczamy przy pomocy stopni lub rumbów. Rumb jest to kąt równy 1/32 kąta pełnego. Każdy rumb ma swoją nazwę: np. Nord, Nord by East, Nord Nord East (przykład na foto). Obecnie rumbów używamy głównie do wskazywania przybliżonego kierunku położenia obiektu na morzu oraz oznaczania kierunków prądu i wiatru. Wiatr określa się według kierunku z którego wieje, prąd według kierunku w którym płynie. Oprócz używania rumbów najczęściej do wyznaczania kierunku stosuje się stopnie i trzy systemu określania kierunków: okrężny (0-360°), system połówkowy (0-180°) oraz ćwiartkowy (0-90°).

W systemie okrężnym liczymy od kierunku północy (000°) przez wschód (090°), południe (180°) oraz zachód (270°) aż do 360°. W systemie połówkowym kierunki liczy się ok północy (000°) do 180° przez wschód lub zachód w zależności od umiejscowienia punktu wyznaczającego określony kierunek. W systemie ćwiartkowym kierunki liczymy od północy (000°N) lub południa (000°S) do 090°, w prawo lub w lewo, w zależności od tego, przez którą ćwiartkę okręgu biegnie określony kierunek.