Logi i sondy

Logi to urządzenia, służące do pomiarów związanych z prędkością jachtu i przebywanej drogi. Najczęściej spotykanym w żeglarstwie sposobem pomiaru prędkości jest log burtowy. W zasadzie nie jest to urządzenie, lecz sposób pomiaru. Wadą tej metody jest angażowanie się dwóch członków załogi (rzucający i sygnalizujący trawers pierwszego ruchu) oraz ryzyko posyłania żeglarza na dziób w trudnych warunkach atmosferycznych. Zaletą dobrze przeprowadzonego pomiaru jest zadziwiająca dokładność i brak awarii – log burtowy po prostu nie psuje się.

Log ręczny jest deską w kształcie wycinka kola i długiej – 30-50 m liny. Deska ta wyrzucona z rufy utrzymuje się pionowo i pozostaje w miejscu dzięki obciążeniu ołowiem. Tego typu logi są dziś spotykane rzadko – o wiele częściej możemy napotkać uproszczoną wersję. Jest to plastikowa butelka, wypełniona częściowo wodą, uwiązana na lince o znanej długości. Butelkę rzuca się z rufy i mierzy czas, w którym linka wypręży się stawiając opór. Sposób wyliczania prędkości jest identyczny jak w metodzie logu burtowego.

Log mechaniczny to urządzenie składające się ze śruby holowanej za jachtem na loglinie doczepionej do licznika obrotów. Obroty śruby są przenoszone przez loglinę do licznika. Log mechaniczny – w przeciwieństwie do logu ręcznego mierzy nie chwilową prędkość, a przebytą drogę. Wadą logu mechanicznego jest to, że rozpoczyna działanie od pewnej prędkości (1-2 węzły), można też go dość łatwo uszkodzić na małych prędkościach i płyciznach. Na małych jachtach logi mechaniczne nie są używane.

Spośród innych metod określania możemy wyróżnić: log rotacyjny – zwany logiem Czernikiejewa, log ciśnieniowy, log indukcyjny i log hydroakustyczny – nie są one jednak stosowane na małych jachtach.

Sonda ręczna to ciężarek o wadze kilku kilogramów i lina z oznakowaną długością. Ciężarek może mieć na dole wklęśnięcie, które wypełnia się smarem lub tłuszczem. Umożliwia to oprócz kontroli głębokości również badanie dna, jednak obecnie nie stosuje się już raczej tej metody. Sonda ręczna ma zastosowanie przy niedużych prędkościach i zazwyczaj na małych jachtach. Stosuje się zazwyczaj dwie sondy – jedna z liną krótszą, do przechodzenia przez płycizny i podczas kotwiczenia – i z liną dłuższą (ok. 40 m), służącą do pomiaru głębokości w celu określenia pozycji.

Sondy ultradźwiękowe są powszechnie stosowane w żeglarstwie ze względu na dokładność, miniaturyzację i przystępne ceny. Zasada działania polega na wysyłaniu impulsów, które po odbiciu od dna są odbierane przez przetwornik drgań. Różnica czasu pomiędzy wysłaniem impulsu i jego odbiorem wyznacza głębokość akwenu.